Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) doktora öğrencisi Çiğdem İnci Aydemir, laboratuvar ortamında çoğaltılan hücreler tarafından salgılanan proteinlerin elde edilmesi ve bu proteinlerin detaylı karakterizasyonlarının yapılmasını hedefleyen bir projeye imza attı. Doku mühendisliği alanında kullanılacak proje sayesinde hücre ve doku hasarları giderilecek, yara iyileşmesi doğal yollarla sağlanacak.
BTÜ Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Biyoteknoloji Anabilim Dalı doktora programı öğrencisi Çiğdem İnci Aydemir’in yürütücüsü olduğu, “Kısa ve Uzun Süreli Hücre Kültürlerinden Farklı Hücresizleştirme Yöntemleri ile Elde Edilen Ekstrasellüler Matriks Yapısı İçeriğinin ve Sito/Genotoksik Etkilerinin Araştırılması” başlıklı TÜBİTAK 1002-A projesi desteklenmeye hak kazandı. Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gökçe Taner’in danışmanlığını yaptığı proje ile laboratuvar ortamında çoğaltılan hücreler tarafından salgılanan proteinlerin elde edilmesi ve bu proteinlerin detaylı karakterizasyonlarının yapılması hedefleniyor. Yani laboratuvar ortamında yapılacak hücresizleştirme yoluyla elde edilen doğal biyomalzeme sayesinde sentetik malzemelere gerek kalmadan doku ve hücre hasarlarının giderilmesi ile yara iyileşmesi sağlanacak. Laboratuvar ortamında üretilen doğal malzeme, doku mühendisliği alanında pek çok avantajı da beraberinde getirecek.
Hücrelerin sağlıklı büyümesi için HDM yapılar
Hücrelerin vücuttaki tüm dokularda hücre dışı matriks (HDM) adı verilen kompleks bir yapının içerisinde gömülü olarak bulunduğunu kaydeden Çiğdem İnci Aydemir, “Dokuya özgün içeriklerde hücreler tarafından salgılanan HDM, pek çok kritik hücresel süreçlerde görev almakla birlikte dokuda iskele görevi görür. Bilim insanları hücrelerin sağlıklı bir biçimde büyümeleri ve çoğalmaları için gerekli ortamların tasarımlarını yaparken bu HDM yapılarından yararlanmaktadır” dedi.
Doku mühendisliği alanında kullanılıyor
Genellikle doku ve organlardan hücrelerin çeşitli yöntemler ile uzaklaştırılması (hücresizleştirme işlemi) ile elde edilen bu yapıların doku mühendisliği çalışmalarında sıklıkla kullanıldığının altını çizen Çiğdem İnci Aydemir, “HDM’nin laboratuvar ortamında büyütülen hücrelerden elde edilmesi ise güncel ve ilgi çekici bir araştırma alanı olarak karşımıza çıkıyor. Farklı hücre tiplerinden elde edilen HDM’lerin karakterizasyonları ve biyolojik aktivitelerinin belirlenmesi için çalışmalar sürdürülmektedir. Desteklenen proje ile deri hücrelerinden HDM elde etmek amacıyla farklı hücresizleştirme yöntemleri kullanmayı ve en verimli yöntemi tespit etmeyi hedefliyoruz” diye konuştu.
Yara örtüsü üretimine yönelik çalışmalar
Proje ile birlikte “Biyomalzeme ve Doku Mühendisliği” öncelikli alanında 100/2000 bursiyeri de olan doktora öğrencisi Çiğdem İnci Aydemir’in tez çerçevesinde çalışmalar tamamlanacak ve elde edilen HDM’nin katıldığı yara örtüsü üretimine yönelik çalışmalar devam edecek.
Aynı ekipten pek çok proje
Araştırma ekibi daha önce de aynı konu çerçevesinde “Kronik Yara İyileşmesi İçin Hücre Kültüründen Hücresizleştirme Tekniği İle Elde Edilen Ekstrasellüler Matriks Katkılı Hibrit Hidrojellerin Geliştirilmesi” başlıklı çalışmaları ile BTÜ Bilimsel Araştırma Projeleri, Öncelikli Alan Projesini yürütmüştü. Ekip aynı zamanda 2023 yılında “Travmatik ve cerrahi doku hasarı tedavisi için hücre kültüründen hücresizleştirme yoluyla elde edilen hücre dışı matriks katkılı hemostatik özellikli multifonksiyonel biyoaktif yara örtüsü geliştirilmesi” başlıklı TÜBİTAK 1001 projesini almaya da hak kazanmıştı.
