Asırlık Yozgat lisemizde 300’ün üzerinde öğrenci eğitim öğretime devam etmektedir. Bu tarihi güzide okulumuzda müdür yardımcısı Halil İpek hoca bize Yozgat’ın tarihi okulunun tarihçesini anlattı.
YOZGAT LİSESİ TARİHÇESİ
Yozgat Lisesi (Yozgat Mekteb-i Sultanisi) Hicri 1311 (Miladi 1895) yılında Patişah II.Abdülhamid döneminde yapılan en önemli eğitim kurumlarından birisidir. Başlangıçta 5 yıllık İdadi ( Lise) olarak, ortaokuldan sonra yüksekokullara hazırlayıcı okul olarak açılmıştır. 1908-1909 Eğitim Öğretim Yılında okul yedi yıllık İdari statüsündedir. 1912 yılında Manastır Sultanisi’nin öğrenci ve öğretmenleri Yozgat’a nakledilmiştir. 1913 yılında İdadilerin Sultani Mektebine dönüştürülmesi kararı neticesinde Yozgat Mektebi-i Sultanisi adını almıştır.
1910 yılında o zamanki adıyla Yozgat Mektebi-i Sultanisi olan Yozgat Lisesinin bünyesinde kurulan “Yozgat Mekteb-i Sultani Futbol Yakımı” aynı zamanda Anadolu’da kurulan ilk futbol takımı olma özelliğine sahiptir.
ÇANAKKALE'DE 200 ŞEHİT VEREN OKUL YOZGAT LİSESİ
1914 yılında 1. Dünya Savaşının başlamasıyla seferberlik ilan edilince, Yozgat Lisesi’nin 200 civarındaki öğrencisi zorunlu olmadıkları halde, gönüllü olarak Çanakkale Cephesine gitmek için askerlik şubesine giderek isimlerini yazdırmışlar ve silah altına alınarak Çanakkale Savaşlarına büyük katkı sağlamışlardır. Çanakkale Savaşlarında Yozgat Lisesi’nin 200 civarındaki öğrencisi ve bazı öğretmenleri şahadete kavuşunca okul 1914-1917 yılları arasında 3 yıl kapalı kalmıştır. 1917-1924 yılları arasındaki az sayıdaki öğrenci de çevre illerdeki okullara nakşedilmiştir. Okul Yozgat halkının yoğun isteğiyle 1924 yılında tekrar açılmıştır.
1933-1934 Eğitim Öğretim yılından itibaren okulun Lise olarak tekrar açılmasına o zamanın Yozgat milletvekili Salih Bozok ve Yozgat Valisi Baran Bey’in büyük katkıları olmuştur. Okul bu tarihten sonra Yozgat Lisesi adını almıştır.
1934 1967 yılları arasında bazen ortaokul bazen de lise olarak eğitim öğretimine devam eden Yozgat Lisesi 1967 yılından günümüze kadar halen lise olarak faaliyetlerine devam etmektedir.
1915 Çanakkale savaşlarında mezun vermeyen okullar arasında yer alan Yozgat Lisesi 2015 yılında Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından “Gazi Liseler” arasında gösterilmiştir. Türkiye’nin en önemli okulları arasında yer alan Yozgat Lisesi Milli Eğitim Bakanlığının 2017 yılında çıkarttığı “Tarihi 100 Lise” kitabında da yerini almıştır. Okul aynı zamanda içerisinde bulundurduğu ders araç gereçleri, değerli materyaller bakımından aynı zamanda bir müze niteliğindedir. Yine Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 81 ilde oluşturulan İl Eğitim Tarihi Müzesi, Yozgat’ta Yozgat Lisesi bünyesindedir.
Yozgat’ın en büyük 2.Kütüphanesine sahip olan Yozgat Lisesi, büyük bir arşive de sahiptir. 1928 harf inkılabından önce ki öğrenci kütük defterlerinin, kayıtlarının, ders kitaplarının tamamı Osmanlıcadır. Yozgat’ın göz bebeği olan “Taş Mektep ya da Sarı Mektep “ olarak da bilinen Yozgat Lisesi devlet kademelerinde kendi alanında çok önemli mevkilere gelmiş önemli isimler yetiştirmiştir.
FİZİKİ YAPISI
Yozgat Lisesi binası bodrum kat hariç 2 katlıdır. Yapı malzemesi olarak kesme sarı taş kullanılmıştır. Binaya giriş güney cephesinden sağlanmış olup giriş kapısı üzerleri cumbalıdır. Giriş kapısı üzerinde mermer taş üzerine yazılmış altı satırlık kitabesi mevcuttur. Kitabesi kazındığından yada yıprandığından okunamamaktadır. Binanın ön tarafında ana giriş kapısından başka doğu ve batı yönlerinde birer, kuzeyinde ise 2 kapısı olmak üzere toplam 5 kapısı vardır.
Cumba’da ve 2 yan cephede birer adet, cumba cephesinde 2 adet olmak üzere 4 adet yuvarlak kemerli silme taş çerçeveli pencere mevcuttur. Başlangıçta 4 sütun üzerinde duran cumba şu an 2 büyük sütun üzerinde durmaktadır. Binanın sınıf ölçüleri birbirine müsavi değildir. 1 ve 2. İkinci katlardaki köşe sınıflar aradaki sınıflara oranla daha büyüktür. Tavan yüksekliği 6 metreye yakındır. 1. Kattan 2. Kata çıkış önce tek merdivenle, daha sonra sağlı sollu 2 merdivenle sağlanmaktadır. 1980-1981 yılında yapılan büyük onarımda ahşap olan tavan, zemin ve merdivenler betonarme yapılmıştır. Sadece Yozgat’ın değil aynı zamanda Türkiye’nin de en önemli eğitim kurumlarından olan Yozgat Lisesi halen eğitim- öğretim- devam etmektedir.
