Yozgat'ın yeni nesil haber sitesi Yozgat Medya Köşe Yazarı Diyetisyen Beyzanur Şimşek yazısında; "Diyabet'e Olumlu Etki Yapan Vitamin ve Mineraller" diye yazdı..

Diyabet (şeker hastalığı ) Olumlu Etki Yapan Vitamin ve Mineraller

Diyabet, vücuttaki kan şekeri seviyelerinin yüksek olması durumunu ifade eden bir metabolik hastalıktır. Kan şekeri veya glukoz, vücut için enerji kaynağı olan bir şekerdir. Diyabet, pankreasın yeterli miktarda insülin üretmediği veya üretilen insülinin etkili bir şekilde kullanılamadığı durumlarda ortaya çıkar.

Tip 1 diyabet, pankreasın insülin üretme yeteneğini kaybettiği otoimmün bir hastalıktır. Tip 2 diyabet ise genellikle yaşam tarzı faktörleriyle ilişkili olup, vücudun insülini etkili bir şekilde kullanamaması sonucu gelişir.

Diyabetin belirtileri arasında aşırı susama, sık idrara çıkma, aşırı yorgunluk, kilo kaybı, görme sorunları ve yara iyileşmesinde zorluk bulunabilir. Diyabetin tedavisi, kan şekeri seviyelerini kontrol altında tutmayı ve komplikasyonları önlemeyi amaçlar. Tedavi yöntemleri arasında beslenme düzeni, fiziksel aktivite, ilaç kullanımı ve bazı durumlarda insülin enjeksiyonları yer alabilir. Diyabet, uzun vadeli sağlık yönetimi gerektiren bir durumdur ve düzenli olarak doktor kontrolü gerektirir.

Olumlu Etki Yapan Vitamin ve Mineraller:

·         E vitamini

·         C vitamini

·         D vitamini

·         B6 vitamini

·         Magnezyum

·         Krom

·         Çinko

·         Bakır

·         Selenyum

·         Kalsiyum

·         Sodyum

E vitamini ve C vitamini: Son yıllarda diyabette artmış oksidatif stres  ve antioksidan durumun belirlenmesi  komplikasyonların önlenmesi ve metabolik kontrolün iyileştirilmesinde antioksidan vitaminlere olan ilgiyi arttırmıştır. E vitamini peroksit radikal toplayıcısıdır ve tekil oksijenleri etkisizleştirme yeteneği olan yağda eriyen bir vitamindir. Kronik E vitamini alımının, Tip 2 dm‘tik bireylerde protein glikozilasyonunu azalttığı metabolik kontrolde minimal fakat önemli bir düzelme oluşturduğu saptanmıştır. E vitamini takviyesinin plazma membranının fiziksel yapısını ve insülin duyarlılığı gibi aktivitelerini düzellitiği ileri sürülmektedir. Diyabetik bireylerde yükselmiş lipit peroksidasyonuna bağlı olarak membran akıcılığında değişiklikler oluşmakta, bu da glikozun hücre içine taşınmasında azalmaya yol açmaktadır. E vitamininin, sağlıklı ve diyabetik bireylerde insülün yanıtnı düzeltmesi antioksidan etkisine bağlanmaktadır. Önerilen ek e vitamin miktarları 100-200 mg/gün arasındadır. Yapılan çalışmalarda diyabetiklerin serum askorbik asit düzeylerinin düşük olduğu saptanmıştır. Askorbik asitin de antioksidan özelliği nedeniyle e vitaminine benzer etki gösterebileceği düşünülmektedir.

D vitamini: D vit yetersizliğinin insülin sekresyonunu azalttığı gözlemlenmiştir.

B6 vitamini: Piridoksin ilavesinin diyabetik polinöropati tedavisinin etkinliğini arttırıdığı gösterilmiştir.

Magnezyum:  Mg, insülin direnci ve karbonhidrat intoleransında rol oynar.  Mg insülinin biyosentez ve sekrosyonunda rol alan iyonlardan biriridir ve yetersizliğinde insülin biyosentezi durmakta ama sekresyon etkilenmemektedir. İnslülin ise Mg un ektraselüler ortamdan intraselüler ortama geçişine , plazmadaki Mg un eritrositlere taşınmasına neden olur diyabetiklerde hipomagnezeminin kalp damar komplikasyonları retinopatinin gelişimini arttırdığı ileri sürülmektedir.

Krom: Krom yetersizliğinde glikoz ve lipit metabolizmasında bozukluklar olduğu gözlemlenmiştir. Krom insülinin etkisini arttırarak glikozun hücre içine girmesine yardımcı olur. Krom yetersizliği olan bireyler için rom elenmesinin yararlı etkileri olduğu gösterilmiştir. Tip 2 Dm 500 mcg krom eklenmesinin HbA1c , glikoz , insülin ve kolesterol üzerine yararlı etkileri olduğu bildirlmiştir.

Çinko: İnsülinin etki ve fizyolojisinde direkt olarak katılan esansiyal bir mineraldir. İnsülin pankreas beta hücrelerinde  çinko kristalleri olarak depolanır. Bozuk çinko metabolizmasının, diyabetin patogenezinde ve bazı komplikasyonlarında rol oynayabileceği ileri sürülmüştür.

Selenyum: Pankreasın egzokrin fonksiyonunun devamı için önemlidir.

Kalsiyum: Araştırma sonuçalrına göre diyabetiklerde  intarsellüler  kalsiyum miktarının arttığı gösterilmiştir. İntraselüler kalsiyum artişi glikolizi inhibe eder, böylece glikoz kullanımı glikojen yapımı azalır. Diyabette kalsiyum metabolizmasının bozulması hücre kontraksiyonlarını ve kapiller permaabiliteyi arttırmakta , arteriyal duvarda düz kas hücrelerinde artişa neden olmakta insülinin fonk. bozarak  hiperinsülinemi oluşturmaktadır. Bu olaylar sonucunda ateroskleroz , hipertansiyon gibi bozukluklar ortaya çıkmakta ; katarakt , renal hipertrofi ve nöropati gibi bozukluklara da dolaylı olarak neden olabileçeği belirtilmektedir.

Sodyum: Sodyumun barsak lümeninde glikoz ile birlikte aynı taşıyıcı ile emilmesi sodyum tüketimi ile glikoz emilimi arasında pozitif bir ilişki kurulmasına neden olmaktdır. Sodyumla glikozun birlikte transportu kan şekerinin yükselmesine neden olduğu için , hipertansiyon ve nefropati oluşabileceği düşünülerek  diyetle sodyum alımı sınırlandırlmalıdır.